فیلتر عکاسی یکی از معدود ابزاری است که با وجودِ پیشرفتِ اپلیکشین ها و نرم افزار های اصلاحِ رنگ و نورِ عکس، باز هم قدرتمندانه به حیاتش ادامه می دهد.
هنوزش دلیلش مشخص نیست. آیا واقعا بشر نمی تواند برنامه ای بی نقص بنویسد و در داخلِ لنزِ دوربین ها قرار بدهد تا دیگر هیچ عکاسی دغدغه خریداری فیلتر های فیزیکی را نداشته باشد؟
شاید اگر سالِ 2026 باز گردید و این مقاله را بخوانید، تا آن زمان همچین اتفاقی در صنعتِ برنامه نویسی دوربین های عکاسی رخ داده باشد و حتی فراتر از آن. اما حالا که هنوز محبوبند و پر کاربرد، پس بهتر است بیشتر آن ها را بشناسیم.
اصلا فیلتر عکاسی چیست؟
نامِ این وسیله، کاربردش را با صدای بلند فریاد می زند. فیلتر یعنی وسیله ای که وظیفه گرفتنِ ناخالصی ها را دارد و روی کیفیتِ خروجی هر چیزی تاثیر می گذارد.
در حقیقت مثلِ اَلَک می ماند که سنگ های زمخت و درشت را در خودش نگه می دارد و حاصلِ کار می شود سیمانی که هیچ نا خالصی ندارد و مثلِ آرد یک دست است.
فیلتر لنز دوربین عکاسی هم همین است. وسیله ای که مقابلِ لنزِ قرار می گیرد تا نا خالصی های نوری را به خودش جذب کند و بر ویژگی های نورپردازی تاثیر بگذارد.
برای همین است که همیشه نمی شود از فیلتر های اسنپ چت یا پیکس ارت استفاده کرد چون شما در لحظه نیاز به ثبتِ یک تصویرِ سالم دارید و نمی شود همه چیز را گردنِ برنامه های ادیتِ عکس و فیلم انداخت.
چرا باید از فیلتر عکاسی استفاده کرد؟
شاید فقط 10 درصد امکان دارد که شما همیشه در لوکیشن مناسب با نورپردازی ایده آل قرار داشته باشید.
یعنی حتی اگر گلدن تایمِ عکاسی یا فیلمبرداری باشد و اصلا در یک استودیو مجهز مشغول به کار باشید، باز هم نیاز دارید تابش نور به لنز را دست کاری کنید تا به درجه مطلوب برسد.
در ضمن فیلتر ها همیشه نقشِ اکسیدانِ رنگ و نور را بازی نمی کنند و گاهی جنبه محافظتی از لنز را دارند. پس یک عکاس خبره بعد از آن که اهمیتِ نور را درک کرد، قانونِ استفاده از انواع فیلتر لنز در عکاسی برایش تبدیل به یک کتابِ مقدس می شود.
اَشکالِ هندسی فیلتر عکاسی
قبل از آن که درباره نام فیلتر ها و کاربردشان در شرایطِ مختلف بگوئیم، بهتر است یک قاعده کلی را برایتان روشن کنیم. هر فیلتری که در ادامه نامش را می خوانید، در دو نوعِ هندسی بیشتر وجود ندارد:
دایره ای
- این فیلتر به نامِ (پیچی) هم مشهور است. گُل سر سبدِ فیلتر هاست و حسابی از آن یکی همتایش که بعداً با او آشنا می شوید محبوب تر است.
علتش این است که فیلتر عکاسی دایره ای، درجه بندی دارد و دقیقا فیکسِ لنزِ دوربین است. شما می توانید با خریداری فیلترِ پیچیِ متناسب با لنز دوربینتان، به راحتیِ پلک زدن با چرخاندنِ رینگ جلویی (دو شیشه پشتِ هم دارد) درجه فیلتر کردنِ نور را تنظیم کنید.
مستطیلی
- شاید دلیلش خیلی خنده دار باشد اما علتِ اصلی این که این نوع از فیلتر روانه بازار شد، فروشِ نگهداره ها یا همان پایه های فیلتر بود که قبل از آن اختراع شده بود.
در حقیقت برای یک دکمه، کُت دوختند. القصه! کاربردِ مستطیلی ها هم مثلِ دایره ای است با این تفاوت که کار کردن با آن ها کمی سخت است و احتمالا در هنگامِ تغییر درجه و باز و بسته کردنش، حسابی اعصابتان خاکشیری می شود.
این فیلتر ها را در خانه با اسمِ (کشویی) هم صدا می زنند.
گونه های اصلیِ فیلتر عکاسی
خب! حالا که هم کاربرد فیلتر لنز را می دانید و هم با شکل های کلی اش آشنا شدید، وقتش رسیده با انواعِ مختلف و محبوبش هم سرِ صحبت را باز کنید.
فیلتر ND و جدالِ همیشگیش با نور
ما چون به ND خیلی ارادت داریم، قبلا مفصل و مبسوط درباره اش در مقاله ای جداگانه بحث کردیم.
با این حال یک خلاصه کوچک دربارش می گوئیم. این فیلتر خدایِ نجات عکاسی از فضای باز یا خیابانی و معماری بیرونی ساختمان هاست. چون وظیفه اش کاهش نور است، طوری که می توانید بینِ سوژه و قرار گیری اش زیر نور آفتابِ شدید یک تعادلِ شاعرانه ایجاد کنید.
این گونه سوژه تان نه آن قدر روشن و چشم کور می افتد، و نه آن قدر تاریک که باز هم آدم بینایی اش را در هنگامِ پیدا کردنش در عکس از دست بدهد.
ما گاهی از مواقع اگر دیافراگم را نبندیم، نورِ شدیدی به لنز وارد می شود و از طرفی دوست داریم عمقِ میدانِ کمی داشته باشیم. پس بهترین گزینه استفاده از این فیلتر عکاسی است.
فیلتر UV؛ بادیگاردِ لنز
یو وی هم یکی دیگر از انواع فیلتر های لنز دوربین است که از قضا بسیار محبوب است.
این فیلتر هیچ رنگِ خاصی ندارد و قرار نیست اعجازِ کریس انجل گونه ای در تغییرِ نورِ عکس ایجاد کند. یو وی وظیفه حفاظت از لنزِ دوربین را در برابر خط و خش و اشعه فرابنفش خورشید دارد.
لنز دوربین گران ترین بخشِ این وسیله است و به علتِ حساسیتش اگر کوچک ترین ضربه و خط و خشی به آن وارد شود یا اشعه فرابنفش خورشید به آن آسیبی بزند، شما را حسابی در خرج می اندازد. بعضی از عکاسان اعتقاد دارند که UV باعثِ کاهشِ کیفیتِ نهایی عکس می شود؛ اما شاید دلیلش این است که از فروشنده یک مارکِ فیک را خریداری کرده اند!
اگر برندهای معتبرِ فیلتر عکاسی یو وی را خریداری کنید، قطعا شاهدِ پائین آمدنِ کیفیتِ عکس نخواهید بود.
خواندن مقاله جامع فیلتر nd
فیلتر پلاریزه و داستانِ رد شدن از شیشه
خدایی کامل تر از سایتِ ما وجود ندارد چون حالا که می بینیم قبلا درباره این فیلتر هم یک مقاله تخصصی و کامل نوشته ایم که پیشنهاد می دهیم بخوانید.
پلاریزه در بینِ انواع فیلتر عکاسی احتمالا هرگز قصدِ از مد افتادن ندارد چون کاربردش فضایی تر از این حرف هاست.
وظیفه این فیلتر، پلارایز کردن یا به زبانِ ساده تر، کاهشِ انعکاسِ نور در سطوح و اجسامِ شفاف است.
در حقیقت این فیلتر کمک می کند تا شما بدونِ آن که در ادیتِ نهایی به زحمت بی افتید، کاری کنید تا اجسامِ زیرِ اشیاء شفافی مثلِ شیشه یا جریانِ آب را به راحتی ثبت کنید.
خروجی استفاده از فیلتر های پلارایزر، یک عکسِ شارپ و با کیفیت است.
مقاله جامع فیلتر پلاریزه را بخوانید.
سخن آخر
فیلتر های تعادل رنگ، سیاه و سفید و همچنین ملایم کننده ها هم، انواعِ دیگری از فیلتر ها هستند که ممکن است به استفاده از آن ها علاقه مند باشید اما به اندازه استفاده از این 3 فیلتر معروف نیستند.
