فیلمبرداری یک حرفه جذاب با زیرمجموعه های بسیار است که بازار کار خوبی در ایران و خارج داشته و به عنوان یک شغل پردرآمد و تخصصی شناخته می شود. شاید بهتر است بدانید تصویرسازی یکی از کلیدی ترین فعالیت های مغز انسان است.
به طوری که تصاویر و ویدئوها، چندین هزار برابر سریع تر توسط مغز پردازش می شوند. شاید دلیل مهم ابهت اشعار در گذشته، همین تصویرسازی هایی بود که با ظهور فناوری های جدید و فراگیر شدن عکسبرداری و فیلمبرداری، کم فروغ تر شد.
ویدئو به سبب کارکرد های تجاری، تفریحی مستقیم و غیرمستقیمی که دارد، یکی از پرتقاضاترین فرمت های محتوایی در دنیا و من جمله ایران است. پس با ورود به حرفه فیلمبرداری می توانید در یک بازار بسیار بزرگ فعالیت داشته باشید و محدودیتی نیز برای کار با خارجی ها و کسب درآمد دلاری نیست. تنها لازمه آن دانستن اصول و احتمالا مسلط بودن بر زبان انگلیسی است.
اما کلیدی ترین کار برای یاد گرفتن اصول این حرفه چیست؟ دانستن اصطلاحات در فیلمبرداری. به عنوان یک متخصص می بایست باید بدانید که هر اصطلاح در فیلمبرداری چیست و نوع کارکرد و شیوه استفاده از آن را نیز در این تخصص بدانید. از این رو، شروع به نگارش این مقاله کردیم تا شما را با مهم ترین عناصر و اصطلاحات فیلمبرداری آشنا کرده و توضیحات و نکات جالبی نیز پیرامون آن ها ارائه دادیم. لطفا در ادامه با ما همراه باشید.
مهم ترین اصطلاحات فیلمبرداری کدامند؟
مهم ترین اصطلاحات در فیلمبرداری چه هستند؟ اصطلاحات بسیار زیادی در فیلمبرداری وجود دارد که برخی از آن ها دارای اهمیت بسیار بیشتری هستند. شات ها، انواع حرکت های فیلمبرداری، ارتباطات در فیلم و سناریوی فیلم مهم ترین بخش های فیلمبرداری بوده و زیرمجموعه های آن ها مهم ترین اصطلاحات فیلمبرداری به شمار می روند. برخی از مهم ترین اصطلاحات فیلمبرداری شامل موارد زیر هستند که در ادامه این مقاله به آن ها می پردازیم:
- فریم ها
- انواع شات
- فوکوس و فلو
- انواع فلاش
و بسیاری از اصطلاحات دیگر که به آن ها خواهیم پرداخت.
فریم در فیلمبرداری چیست؟
فریم کادری در فیلم است که با قرار گرفتن در کنار فریم های بسیار دیگر، یک صحنه متحرک ایجاد می کند. هر یک از فریم ها، قابی منحصر به فرد دارد. اما با ترکیب تعداد زیادی فریم در زمانی کوتاه یک ویدئو خواهیم داشت. در ابتدای صنعت فیلمبرداری، از روش های ساده تر برای قرار دادن فریم ها در کنار یکدیگر و ایجاد یک صحنه متحرک استفاده می شد، اما در حال با توجه به پیشرفت تکنولوژی، قرارگیری فریم ها در کنار یکدیگر سرعت بسیار بیشتری یافته و فیلم های به دست آمده پویایی بیشتری دارند.
فریم ها با قرار گرفتن در کنار یکدیگر، باعث ایجاد نوعی توهم بصری برای مخاطب شده و بدین شکل، مخاطب حس می کند که در حال تماشای ویدئویی متحرک است. فریم در صنعت سینما و انیمیشن، استفاده های گسترده ای دارد. هر چه فریم یک ویدئو بالاتر باشد، یعنی نماهای بیشتری از یک صحنه گرفته شده است و در نتیجه ویدئویی پویاتر و بهتر خواهیم داشت.
معرفی انواع شات های فیلمبرداری
اولین و پایه ترین اصطلاحی که در صنعت فیلمبرداری و سینما به کار می رود، اصطلاح فیلمبرداری شات یا نما است. Shot معانی گوناگونی دارد، اما در صنعت ویدئوسازی و تولید فیلم، شات به مجموعه ای از فریم هایی گفته می شود که برای زمانی کوتاه یا بلند، بدون هیچ وقفه و خاموش شدن دوربین ضبط شده اند. در واقع شات به یک فیلمبرداری مستمر و بدون وقفه دوربین اشاره دارد.
شات کوچک ترین بخش یک فیلم است و با قرار گرفتن شات های متعدد در کنار هم، یک فیلم کامل می شود. با این حال باید در نظر داشته باشید، شات و برداشت دو اصطلاح نسبتا متفاوت بوده و فیلمی که در نهایت مشاهده می کنید، ممکن است که دقیقا همان چیزهایی نباشد که در یک شات وجود دارند.
چرا که در اکثر اوقات، می بایست با استفاده از تکنیک های تدوین، بخش هایی از ویدئو را دچار تغییراتی کرد.
در شات، از زوایا، جابجایی ها و تکنیک های مختلفی استفاده می شود تا فیلمبردار یا کارگردان، به سبب آن بتواند ایده ها، احساسات و حرکت فیلم را بیان کند. شات دارای دو تعریف در بخش های فیلمبرداری و تدوین است.
- به هنگام فیلمبرداری، شات زمانی است که دوربین شروع به کار کرده تا لحظه ای که متوقف شود.
- به هنگام تدوین، شات فیلم پیوسته ما بین دو ویرایش یا کات محسوب می شود.
شات های مختلفی در دنیای فیلمبرداری وجود دارد. به شکلی که شاید بیش از 80 شات داشته باشیم. با این حال نیازی نیست که همه آن را بدانید. در ادامه این بخش به معرفی و بررسی چند مورد از حائز اهمیت ترین شات های فیلمبرداری می پردازیم.
اکستریم لانگ شات یا نمای خیلی دور (Extreme Long Shot)
اکستریم لانگ شات یا شات از راه خیلی دور یکی از روش های مهم فیلمبرداری است. در این روش، از سوژه در تصویری کلی و فاصله ای بسیار دور فیلمبرداری می شود. این نوع شات، محیط اطراف سوژه اصلی را نیز در بر می گیرد و از آن به منظور معرف ماجرا استفاده می شود. در این نوع شات برداری، اغلب دوربین ثابت بوده و تکان نمی خورد.
از انواع شات های فیلمبرداری، نمای کامل یا قاب کامل (Full Shot)
فول شات یکی از مهم ترین نماهای فیلمبرداری که است که در آن مهم ترین چیزی که مشاهده می شود، سوژه اصلی است. از نمای کامل بیشتر برای شناساندن سوژه ها و شخصیت های اصلی استفاده می شود. در فول شات، سوژه اصلی از بالا تا پایین و به صورت کامل نمایش داده می شود تا بیننده حرکات و رفتارهای او را ببیند. شخصیت های یک فیلم، می بایست به خوبی به مخاطب نمایش داده شوند، تا مخاطب معرف حضورشان شود.
کاراکترها، احتمالا هر کدام تفاوت های اساسی با سایر شخصیت ها داشته و هر کدام خلق و خو و ذهنیت متفاوتی دارند و در ایجاد ارتباط با سایرین متفاوت عمل می کنند. به علاوه همه آن ها، خصوصیات ظاهری تر همچون طرز صحبت کردن، خصوصیات فیزیکی همچون چهره و بدن، لباس پوشیدن و سایر ویژگی های ظاهری متفاوتی دارند.
فول شات بدین منظور استفاده می شود تا شخصیت به صورت کامل در یک نما قرار گرفته و مخاطب درک مناسبی از او دریافت کند. به همین منظور، کارگردانان و فیلمبرداران از این نوع شات استفاده می کنند تا شناخت مخاطب از کاراکترها بیشتر شود.
مدیوم شات (medium Shot)
مدیوم شات نیز یکی دیگر از شات هایی است که در صنعت فیلمبرداری اهمیت زیادی دارد. مدیوم شات از سر تا تا بالای پای کاراکتر را در برگرفته و بیشتر تمرکزی که دارد بر روی دستان و نیم تنه بالایی کاراکتر است.
مدیوم فول شات (medium full Shot)
مدیوم فول شات که یکی از انواع شات های فیلمبرداری است را نیز می توان زیرمجموعه ای از مدیوم شات دانست. با این تفاوت که مدیوم فول شات، بخش بزرگ تری از شخصیت را در خود جای می دهد. مدیوم فول شات، سوژه را از زانو به بالا نمایش می دهد. یکی از تکنیک هایی که فیلمسازان به کار می برند، نمای زانو با زاویه پایین دوربین است که حس بهتر بودن شخصیت را به مخاطب القاء می کند.
شات های کلوز آپ و نمایش حس و حال بازیگر
شات های کلوز آپ به 3 شات
1. Medium Close Up
2. Close Up
3. Extreme Close Up
تقسیم می شوند. این شات ها به نمای بالایی بدن کاراکتر خصوصا سر و چهره او می پردازند. از شات های کلوز آپ برای نمایش حس و حالات شخصیت استفاده می شود.
- مدیوم کلوز آپ به فاصله ای نیمه نزدیک از بدن کاراکتر می پردازد. شات مدیوم کلوز آپ حد فاصل سینه تا سر شخصیت را نمایش می دهد.
- کلوز آپ شات نزدیک یا شات درشت است و در طی آن صورت شخصیت یا چیزی قابل اهمیت تمامی صحنه را می پوشاند.
- اکستریم کلوز آپ شات خیلی نزدیک یا خیلی درشت است. در چنین نمایی، تصویر بزرگنمایی بالایی داشته و بر یکی از بخش های صورت سوژه مانند چشم یا دهان او متمرکز می شود.
هلی شات در فیلمبرداری چیست؟
هلی شات در مجموع به کلیه تصاویر هوایی گفته می شود. اما به صورت تخصصی تر به تصویری هوایی گفته می شود که توسط کوادکوپترها یا پهپادهای مخصوص گرفته می شود.
آشنایی با اصطلاحات فیلمبرداری مهم فوکوس و فلو
فوکوس و اصطلاحات دوربین فیلمبرداری
فوکوس به نقطه تمرکز بر روی تصویری در فیلمبرداری و نمایش می گویند که باعث ایجاد وضوح آن می شود. فوکوس وقتی انجام می شود که فیلمبردار یا کارگردان بخواهد که مخاطب با وضوح بیشتری، برخی از اتفاقات فیلم را مشاهده نماید.
فوکوس در واقع تنظیم فاصله کانونی عدسی دوربین نسبت به سوژه به هنگام فیلمبرداری بوده و باعث تمرکز بیشتر مخاطب بر روی یک شیء یا شخصیت خاص می شود.
فلو و اصطلاحات دوربین فیلمبرداری
وقتی فوکوس صورت می گیرد، یک تصویر وضوح بیشتری یافته و سایر بخش های نما، تار و نامشخص شده و باعث ایجاد عمق بیشتر در تصاویر می شوند. فلو دقیقا برعکس فوکوس، به تصاویری گفته می شود که وضوح کمتری دارند.
تفاوت فلاش بک و فلاش فوروارد در چیست؟
فلاش بک یا فلش بک به نماهایی اشاره دارد که در گذشته شخصیت رخ داده است. در فلاش بک، زمان حالی که داستان در آن روایت می شود، قطع و مخاطب به گذشته ارجاع داده می شود و اتفاق مهمی را مشاهده می کند که احتمالا اکنون تاثیر خود را گذاشته است. فلاش بک همچنین ممکن است به عنوان یک تاکید بر اتفاقی مهم به کار برود.
فلاش بک یکی از ساده ترین راه ها برای آن است که مخاطب در جریان اطلاعات بیشتری از فیلم قرار بگیرد.
در نتیجه ممکن است فیلم یا سریال جذابیت خود را تا حدودی از دست بدهد. در حال حاضر فیلمسازان سعی می کنند، آن را با خلاقیت درآمیخته و از روش های جذاب تری برای نمایش آن استفاده کنند.
به عنوان مثال اگر یک کاراکتر در حال مجادله با شخصیت دیگر باشد و برای او نقشه ای داشته باشد، بهتر است ابتدا روایت سطحی تر ماجرا طی شود و سپس وقتی که پیروزی یا شکست یک کاراکتر محرز شد یک فلاش بک به گذشته و عملی که موجب این اتفاق شده داشته باشیم. بدین شکل مخاطب همراه با شخصیت فیلم متعجب و سورپرایز خواهد شد.
فلاش فوروارد برعکس فلاش بک است. همانگونه که گفته شده، فلاش بک مخاطب را به گذشته بر می گرداند. این در حالی است که فلاش فوروارد، خط روایی حال داستان را قطع کرده و مخاطب را برای مدتی به آینده داستان می برد.
تکنیک نورپردازی سه نقطه ای
لازم است بدانید که برای ساخت یک فیلم، به صورت معمول نورپردازی از سه جهت مختلف صورت می گیرد که به آن نور سه نقطه می گویند. اجزای آن شامل:
- نور اصلی
- نور ضعیف تر که همان نور مکمل است و برای پوشانیدن سایه ها و نقاط بدون نور به کار می رود.
- نور پشتی که از پشت به سوژه تابانده می شود.
حرکت در اصطلاحات فیلمبرداری سینمایی
حرکت در فیلمبرداری شامل دو زیرمجموعه اصلی اپتیکی و انتقالی است که مباحث گسترده ای بوده و خود نیز زیرمجموعه هایی را دارند.
حرکت های اپتیکی، ثابت اما نه ساکن...
حرکت های اپتیکی زمانی انجام می گیرد که دوربین به صورت تثبیت شده در جایی قرار مستقر شده است، اما لنز آن عقب یا جلو می رود.
Zoom In
وقتی دوربین زوم این می کند یعنی در حال نزدیک شدن به شخصیت یا یک سوژه خاص است.
Zoom Out یا Zoom Back
Zoom Back یا Zoom Out برعکس زوم این است. یعنی دوربین در حال دور شدن از سوژه یا شخصیت درون فیلم است. زوم بک وقتی اتفاق می افتاد که زوم این کرده ایم و حالا می خواهیم زوم دوربین را برگردانیم.
حرکت انتقالی پن
پن شات نیز یکی از حرکات مهم دوربین به شمار می رود که در آن دوربین به صورت ثابت بر یکجا قرار گرفته شده و در عین حال بر روی یک محور افقی سوار شده است. طی این فرایند، دوبین به صورت ثابت بوده اما بر روی یک محور افقی راست به چپ یا بالعکس می چرخد.
این کار دوربین بر روی یک نقطه ثابت باعث می شود که در حین چرخ نمای وسیع تری مشاهده شده و زاویه دید کاربر افزایش یابد.
Whip Pan یا Swish Pan
یکی از زیرمجموعه های پن شات است.
در واقع ویپ پن نوع سریع تری از پن شات بوده که در آن دوربین آنقدر سریع حرکت می کند که یک جلوه تاری حرکتی ایجاد می کند. کارگردانان از این روش برای حرکت به جلو و عقب بین قسمت های مختلف مکانی خاص یا برای افزایش انرژی در صحنه یا نشاند دادن گذشت زمان استفاده می کنند.
حرکت انتقالی تیلت
حرکت تیلت حرکتی عمودی است. در این نوع حرکت فیلمبرداری، پایه دوربین در مکانی ثابت قرار داده شده است. این در حالی است که دوربین به صورت عمودی قابلیت چرخش دارد. چرخیدن دوربین وقتی که ثابت است برای به وجود آوردن شات هایی که دارای مناظر عمومی گسترده بوده و همچنین معرفی دراماتیک یک شخصیت مفید خواهد بود.
صحنه، عامل جذابیت بصری و ایجاد ارتباط مخاطب با فیلم
لوکیشن
لوکیشن به هر صحنه ای گفته می شود که خارج از استودیو فیلمبرداری می شود. در گذشته و اوایل صنعت فیلمسازی، فیلمبرداری به جهت آن که کنترل دوربین و عناصر در استودیو ساده تر بود، در استودیو ضبط می شد. اما با پیشرفت تکنولوژی در حال حاضر اکثر فیلم ها در لوکیشن هایی خارج از استودیو فیلمبرداری می شوند. با این حال استودیو هنوز هم کارایی خود را دارد و در برخی از مواقع، برای فیلمبرداری صحنه هایی که نیاز به جلوه های ویژه دارند از استودیو استفاده می شود.
بک گراند - Background
بک گراند به پس زمینه صحنه گفته می شود که پشت سر بازیگر یا سوژه قرار دارد.
فورگراند - Foreground
فورگراند فضای مابین دوربین و سوژه است. فضایی که در فاصله بین دوربین و سوژه قرار دارد فورگراند گفته می شود.
پرده سبز از اصطلاحات تصویربرداری در سینما
پرده سبز، پرده ای سبز رنگ بوده که در پس زمینه یا جاهایی قرار می گیرد که نیاز به حذف دارند. به عنوان مثال فرض کنید که شما یک میز دارید و می خواهید کاراکتر بر روی آن میز بایستاد تا بعدا آن را بر روی یک بلندی نمایش دهید. بدین ترتیب بر روی میز پرده سبز انداخته و فیلمبرداری را انجام می دهید. سپس می توان با تکنیک ها و نرم افزارهای مختلف ادیت فیلم، پرده سبز را برداشته و به جای آن عناصر لازم را قرار داد. این یک شیوه رایج برای فیلمسازی های اکشن و دارای جلوه های ویژه است.
اصطلاحات تصویربرداری در سینما، داستان و ارتباطات در فیلم
فیلمنامه
فیلمنامه سناریو و داستان فیلم است که روایت می شود. فیلمنامه در گذشته به اندازه الآن اهمیت نداشت. اما در حال حاضر جزء بخش های مهم و پیشنیازهای اصلی برای یک فیلم است. در صنعت سینمایی، فیلمنامه اهمیت زیادی دارد.
اصطلاحات تصویربرداری در سینما: دیالوگ
دیالوگ صحبت هایی است که بین دو یا چند کاراکتر صورت انجام می گیرد و باعث درک ذهنیت شخصیت و شکل گیری ادامه روند داستان می شود.
مونولوگ
مونولوگ نیز دقیقا متفاوت با دیالوگ بوده و وقتی است که کاراکتر با خود صحبت می کند. مونولوگ یکی از تکنیک های فیلمبرداری بوده که استفاده از آن آسان است، اما برای آن که تاثیر نهایی خود را بر روی فیلم بگذارد، لازم است که فیلمساز یا کارگردان تخصص، تجربه و مهارت بالایی داشته باشد.
اصطلاحات تصویربرداری در سینما: گفتار
گفتار صدایی است که بر روی فیلم قرار می گیرد و یک نفر در حال صحبت کردن است. با این حال گوینده و منبع صدا مشخص نیست. از این روش برای فیلم های داستانی، تاریخی و مستند استفاده می شود.
اصطلاحات فیلمبرداری و تدوین
اصلاح رنگ و نور فیلم در اصطلاحات فیلمبرداری و تدوین
اصلاح رنگ یکی از عامل های افزایش جذابیت در فیلم بوده که ما بیشتر آن را با نام فیلتر می شناسیم. در گذشته ورقه نازکی بود که رنگ فیلم را تغییر داده و بین نوری که وجود دارد و حساسیت فیلم، رنگی متناسب ایجاد می کرد. اما در حال حاضر فیلتر مانند گذشته نیست که یک ورقه نازک باشد.
افکت در اصطلاحات فیلمبرداری و تدوین
افکت گذاری بر روی فیلم یکی از مهم ترین کارهایی است که می بایست بر روی فیلم انجام داد تا منظور فیلم به صورت واضح تر رسانده شود. فیلم های قدیمی برای نمایش جلوه هایی سنگین همچون دریانوردی، طوفان، آتش کشیدن، تغییر فصل و مواردی مانند این، نیازمند هزینه های زیادی برای تامین زیرساخت ها، ساخت صحنه و ایجاد آن نما (به طور مثال آتش زدن) بودند یا در مواقعی دیگر، صحنه نیازمند باران بود و در نتیجه فیلمساز می بایست منتظر زمانی بارانی می بود تا بتواند ضبط را انجام دهد و در نهایت هم ممکن آن باران چیزی نباشد که او می خواست. یا آن که برای ایجاد صحنه هایی همچون زمین لرزه از لرزش دوربین برای ایجاد توهم زمین لرزه استفاده می شد. اما با ظهور نرم افزارهای ویرایش فیلم، ویدئو افکت به وجود آمده است.
با استفاده از افکت می توان کارهای زیادی انجام داد که از مهم ترین آن ها می توان به موارد زیر اشاره داشت.
- ایجاد انفجارها در فیلم
- ایجاد باران، گرد و غبار، زمین لرزه و چالش های طبیعی اینچنینی
- تنظیم رنگ فیلم
- کاهش لرزش دوربین و کاهش نویزهای ویدئویی
- تنظیم نور
- دستکاری، در هم آمیختن چند فیلم و صحنه
- حذف کردن پس زمینه
و موارد دیگر.
البته افکت گذاری همیشه به وسیله نرم افزارهای مختلف صورت نمی گیرد. گاها عوامل تولید دست به کار شده و افکت هایی واقعی بر روی صحنه ایجاد می کنند. به عنوان مثال ایجاد باران مصنوعی در فیلم یک نمونه مناسب از مثال افکت گذاری توسط عوامل صحنه است.
کنتراست در فیلمبرداری
کنتراست به تفاوت رنگ ها با یکدیگر می گویند. کنتراست به معنای ایجاد اختلاف بین نور و رنگ های به کار برده در یک فیلم است که باعث بهبود درک مخاطب از صحنه و تاثیرگذاری بیشتر استفاده می شود. در یک کلام می توان گفت که از کنتراست برای بهبود جلوه های بصری فیلم استفاده می شود.
جلوه های ویژه
ممکن است به هنگام ساخت یک فیلم، نیاز به نماهایی باشد که راه اندازی آن ها هزینه بر، خطرناک یا طولانی باشد. وقتی با چنین چالشی مواجه می شویم که فیلمبرداری با شرایط کنونی امکان پذیر نباشد یا صرفه مالی/زمانی نداشته باشد، از جلوه های ویژه استفاده شده که نیازمند انجام کارهایی تخصصی و تکنیکی بوده که به صورت معمول انجام نمی شوند.
کات
کات دارای دو تعریف در صنعت فیلم سازی است. تعریف اول آن به معنای برش فیلم است. تعریف دیگر کات آن است که کارگردان پس از برداشت هر نما (در صورت مقبولیت یا عدم مقبولیت ضبط صورت گرفته) دستور کات داده و به معنای توقف فیلمبرداری است.
در صورت نارضایتی کارگردان از صحنه ضبط شده، وقتی فیلمبرداری توقف یافت، دوربین، صدا و سایر عناصر برای ضبط متوقف شده تا هماهنگی های لازمه جدید برای گرفتن مجدد صورت گیرد. برای شروع فیلمبرداری نیز از کلمه اکشن یا حرکت استفاده می شود. حتما شما هم زیاد این جمله را شنیده اید: صدا… تصویر… حرکت…
به انتهای مقاله رسیدیم و امیدواریم برای شما مفید بوده باشد. اگر تمایل دارید که قسمت دومی از اصطلاحات فیلمبرداری را برایتان تدارک ببینیم کامنت بگذارید. منتظر شما هستیم.
